ชำแหละ Soft Power เมื่อเมืองไทยมีของดี แต่ไม่รู้วิธีเผยแพร่ 

ช่วงนี้เราจะเริ่มได้ยินหน่วยงานรัฐหรือสื่อข่าวทั้งหลายพูดถึง Soft Power กันมากขึ้นกว่าเดิม มันกลายเป็นคำศัพท์คุ้นหูที่หลายคนอาจยังไม่รู้ความหมายที่แท้จริงของมัน ราชบัณฑิตยสถานได้กำหนดให้คำนี้ในภาษาไทยเรียกว่าพลังศรัทธา ซึ่งไม่สามารถบ่งบอกความหมายอย่างตรงตัวตามภาษาอังกฤษได้แต่อย่างใด Soft Power หมายถึง ความสามารถในการดึงดูดและสร้างการมีส่วนร่วม โดยไม่ต้องบังคับหรือให้เงิน ได้รับการอธิบายขึ้นไว้เป็นครั้งแรกโดยโจเซฟ เนย์จากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด มันกลายเป็นสิ่งที่หลายประเทศใช้เป็นเครื่องมือเพื่อกระตุ้นการท่องเที่ยว หรือทำให้ประเทศของตัวเองเป็นที่น่าสนใจมากขึ้นกว่าเดิม 

ทำความรู้จักกับซอฟต์พาวเวอร์ อำนาจที่จะทำให้ประเทศของเราเป็นที่รู้จัก 

Soft Power มีอะไรบ้างเป็นคำถามที่น่าสนใจไม่น้อยเลยทีเดียว เพราะการที่เราจะทำให้ประเทศของเราเป็นที่รู้จักได้ด้วยอำนาจพลังศรัทธา เราต้องทำความเข้าใจองค์ประกอบของมันก่อน ดังนี้ 

• วัฒนธรรม หมายถึง คุณค่า ความเชื่อ ประเพณี ศิลปะ ดนตรี วรรณกรรม ภาพยนตร์ สื่อมวลชน ฯลฯ ที่ประเทศหนึ่งมีและเผยแพร่สู่ประเทศอื่น
• คุณค่าทางการเมือง หมายถึง ระบอบประชาธิปไตย สิทธิมนุษยชน เสรีภาพ ฯลฯ ที่ประเทศหนึ่งยึดถือและเผยแพร่สู่ประเทศอื่น
• นโยบายต่างประเทศ หมายถึง การแสดงออกของนโยบายต่างประเทศของประเทศหนึ่ง เช่น การให้ความช่วยเหลือ ความร่วมมือทางเศรษฐกิจ ฯลฯ

ซอฟต์พาวเวอร์มีความสำคัญต่อความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ เพราะสามารถช่วยให้ประเทศหนึ่งบรรลุเป้าหมายของตนโดยไม่ต้องใช้กำลังบังคับหรือให้เงิน เช่น การสร้างความร่วมมือทางเศรษฐกิจ การสนับสนุนประชาธิปไตย หรือการแก้ไขปัญหาระหว่างประเทศ ตัวอย่างของการใช้ซอฟต์พาวเวอร์ เช่น

• สหรัฐอเมริกาใช้วัฒนธรรมฮอลลีวูด แฟชั่น ดนตรี ฯลฯ เพื่อเผยแพร่ค่านิยมประชาธิปไตยและวัฒนธรรมตะวันตกสู่ประเทศอื่น
• จีนใช้วัฒนธรรมจีนโบราณ อาหารจีน ภาษาจีน ฯลฯ เพื่อเผยแพร่อิทธิพลทางวัฒนธรรมของตนสู่ประเทศอื่น
• ญี่ปุ่นใช้เทคโนโลยี นวัตกรรม และวิถีชีวิตแบบญี่ปุ่น เพื่อดึงดูดนักท่องเที่ยวและนักลงทุนจากต่างประเทศ

เราจึงสามารถสรุปได้ว่าอำนาจดังกล่าวถือเป็นเครื่องมือที่ทรงพลังที่ประเทศหนึ่งสามารถใช้เพื่อบรรลุเป้าหมายของตนในเวทีโลก ไม่ว่าจะได้การเป็นที่รู้จัก ช่วยกระตุ้นเรื่องการท่องเที่ยว กระตุ้นเศรษฐกิจ ทำให้ประเทศได้รับความนิยม หรือแม้แต่เพิ่มความน่าเชื่อถือของประเทศเองก็ตาม 

ประเทศไทยมี Soft Power บ้างไหม และเราสามารถพัฒนาต่อยอดอะไรได้บ้าง 

ความเป็นจริงแล้วประเทศของเรามีอะไรมากมายที่เป็นของดีและน่าสนใจสำหรับชาวต่างชาติ แต่ติดปัญหาตรงที่เราไม่สามารถโฆษณาหรือเผยแพร่มันสู่สายตาของชาวต่างชาติเพื่อสร้างความสนใจเหมือนประเทศเกาหลีใต้ได้อย่างมีประสิทธิภาพขนาดนั้น อันดับแรกเราต้องรู้ก่อนว่า Soft Power ไทยคืออะไร เพื่อที่เราจะได้นำเอาไปพัฒนาต่อยอดได้อย่างตรงจุด สำหรับประเทศไทยของเรามีสิ่งที่น่าสนใจดังนี้

• ด้านวัฒนธรรม ประเทศไทยมีวัฒนธรรมที่หลากหลายและงดงาม ไม่ว่าจะเป็นวัฒนธรรมทางศาสนา วัฒนธรรมประเพณี วัฒนธรรมอาหาร วัฒนธรรมดนตรี วัฒนธรรมศิลปะ ฯลฯ วัฒนธรรมเหล่านี้เป็นที่รู้จักและเป็นที่ชื่นชอบของผู้คนทั่วโลก เช่น ภาพยนตร์ไทย ดนตรีไทย อาหารไทย ศิลปะไทย ฯลฯ
• ด้านคุณค่าทางการเมือง ประเทศไทยยึดมั่นในระบอบประชาธิปไตยและสิทธิมนุษยชน ซึ่งเป็นค่านิยมที่เป็นที่ยอมรับของนานาชาติ ประเทศไทยจึงมีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมประชาธิปไตยและสิทธิมนุษยชนในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
• ด้านนโยบายต่างประเทศ ประเทศไทยมีนโยบายต่างประเทศที่มุ่งเน้นความร่วมมือและสันติภาพ ประเทศไทยจึงมีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมความร่วมมือระหว่างประเทศและสันติภาพในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

  Soft Power ของไทย ตัวอย่าง

• วัฒนธรรมด้านอาหาร อย่างอาหารไทยโบราณหารับประทานยาก หรืออาหาร Street Food ยอดนิยม 
• การส่งเสริมสิทธิมนุษยชน อย่างกันสมรสเท่าเทียม การให้สิทธิแก่บุคคลพื้นที่สูง การดูแลแรงงานต่างด้าว 
• ศิลปวัฒนธรรมไทย อย่างละครไทย โดยเฉพาะละครไทยย้อนยุค การรำไทย ดนตรีไทย หรือแม้แต่สถานที่ท่องเที่ยวอย่างวัดที่มีงานประติมากรรมและจิตรกรรมไทย 
• ประเพณีไทย อย่างการเล่นสงกรานต์ การลอยกระทง หรือประเพณีทางศาสนา เทศกาลกินเจ 

อย่างไรก็ตาม ซอฟต์พาวเวอร์ของไทยยังมีการพัฒนาได้อีกมาก ประเทศไทยจำเป็นต้องให้ความสำคัญกับการพัฒนาซอฟต์พาวเวอร์ในทุกด้าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งด้านวัฒนธรรมและคุณค่าทางการเมือง ซึ่งสามารถดึงดูดความสนใจและความร่วมมือจากนานาชาติได้ หนทางที่จะช่วยให้นานาชาติเห็นความเป็นไทยมากขึ้นกว่าเดิมมีหลายวิธี ไม่ว่าจะเป็น 

• การสนับสนุนการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม
• การจัดเทศกาลวัฒนธรรมนานาชาติ
• การให้ทุนสนับสนุนการศึกษาและวิจัยด้านวัฒนธรรม
• การส่งเสริมให้ประเทศไทยเป็นศูนย์กลางด้านสิทธิมนุษยชนและประชาธิปไตยในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

แนวทางการพัฒนาซอฟต์พาวเวอร์ไทยอย่างไรให้เป็นที่รู้จักไปทั่วโลก 

สิ่งสำคัญที่จะช่วยให้การผลักซอฟต์พาวเวอร์ไทยให้กลายเป็นที่รู้จักของนานาชาติ คือต้องมีการกำหนดแนวทางอย่างชัดเจนและดำเนินการตามแผนนโยบายอย่างเคร่งครัด ไม่ใช่อะไรประสบความสำเร็จก็มาบอกว่าเป็นซอฟต์พาวเวอร์ และควรให้ความรู้ความเข้าใจแก่บุคคลที่มีส่วนเกี่ยวข้องในซอฟต์พาวเวอร์ของไทยด้วย ทั้งผู้ผลิตสื่อ ศิลปิน ผู้ผลิตผลงานทั้งหลาย แนวทางที่จะช่วยให้ประเทศไทยกลายเป็นที่รู้จักมากขึ้น มีดังนี้ 

• ให้ความสำคัญกับวัฒนธรรม ประเทศไทยมีวัฒนธรรมที่หลากหลายและงดงาม ซึ่งเป็นที่รู้จักและเป็นที่ชื่นชอบของผู้คนทั่วโลก ประเทศไทยควรให้ความสำคัญกับการพัฒนาและส่งเสริมวัฒนธรรมในทุกด้าน โดยเน้นการเผยแพร่วัฒนธรรมไทยในเชิงสร้างสรรค์และทันสมัย เพื่อดึงดูดความสนใจและความร่วมมือจากนานาชาติ ควรมีการสนับสนุนการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม เพื่อให้นักท่องเที่ยวต่างชาติได้สัมผัสกับวัฒนธรรมไทยอย่างใกล้ชิด เช่น การจัดเทศกาลวัฒนธรรมนานาชาติ การให้ทุนสนับสนุนการศึกษาและวิจัยด้านวัฒนธรรม ฯลฯ 
• ยึดมั่นในคุณค่าทางการเมือง ประเทศไทยยึดมั่นในระบอบประชาธิปไตยและสิทธิมนุษยชน ซึ่งเป็นค่านิยมที่เป็นที่ยอมรับของนานาชาติ ประเทศไทยควรให้ความสำคัญในการส่งเสริมประชาธิปไตยและสิทธิมนุษยชนในเวทีโลก โดยเน้นการมีส่วนร่วมและความร่วมมือกับนานาประเทศ เพื่อสร้างความเชื่อมั่นและความไว้วางใจจากนานาชาติ ส่งเสริมให้ประเทศไทยเป็นศูนย์กลางด้านสิทธิมนุษยชนและประชาธิปไตยในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ประเทศไทยควรส่งเสริมให้ประเทศไทยเป็นศูนย์กลางด้านสิทธิมนุษยชนและประชาธิปไตยในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เพื่อแสดงบทบาทของไทยในการส่งเสริมประชาธิปไตยและสิทธิมนุษยชนในภูมิภาค
• มีนโยบายต่างประเทศที่มุ่งเน้นความร่วมมือและสันติภาพ ประเทศไทยมีนโยบายต่างประเทศที่มุ่งเน้นความร่วมมือและสันติภาพ ประเทศไทยควรให้ความสำคัญในการส่งเสริมความร่วมมือระหว่างประเทศและสันติภาพในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยเน้นการมีส่วนร่วมและบทบาทของไทยในเวทีโลก เพื่อสร้างสันติภาพและความมั่นคงในภูมิภาค
• การให้ทุนสนับสนุนการศึกษาและวิจัยด้านวัฒนธรรม ประเทศไทยควรให้ทุนสนับสนุนการศึกษาและวิจัยด้านวัฒนธรรม เพื่อพัฒนาและส่งเสริมวัฒนธรรมไทยให้มีคุณภาพและมาตรฐานสากล เช่น การจัดตั้งศูนย์วัฒนธรรมไทยในต่างประเทศ การให้ทุนสนับสนุนศิลปินและนักวิชาการด้านวัฒนธรรม ฯลฯ

นอกจากนี้ การพัฒนาซอฟต์พาวเวอร์ไทยยังจำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม โดยควรมีการทำงานร่วมกันอย่างบูรณาการและมีประสิทธิภาพ เพื่อบรรลุเป้าหมายในการพัฒนาซอฟต์พาวเวอร์ไทยให้ประสบความสำเร็จ