หลายวันก่อนมีข่าวการหายไปของซีเซียม 137 จากโรงงานไฟฟ้าที่ ตำบลท่าตูม อำเภอศรีมหาโพธิ จังหวัด ปราจีนบุรี แม้ในที่สุดจะพบแล้ว แต่ประชาชนที่ทราบข่าวส่วนมากก็ยังมีความไม่สบายใจ เพราะชิ้นส่วนดังกล่าวที่เป็นสารกัมมันภาพรังสี ได้ถูกบีบอัดจากท่อกลมเป็นก้อนสี่เหลี่ยมเพื่อรอการหลอม สร้างความหวาดกลัวให้เกิดขึ้นในสังคม เพราะเคยมีบทเรียนมาจากการรั่วไหลของสารโคบอลต์ ที่ทำให้เกิดปฏิกิริยาต่อร่างกายมนุษย์ ถึงขั้นทำให้มีผู้เสียชีวิตนับสิบราย เมื่อมีข่าวดังกล่าวออกมา ก็ทำให้คนในสังคมจำนวนมากกลัวว่าจะซ้ำรอยเดิม เพื่อให้ได้ข้อมูลรอบด้าน Sabuy News ขอพาไปดูว่าซีเซียม-137 น่ากลัวขนาดไหน ร้ายแรงถึงขั้นเสียชีวิตจริงหรือไม่
ซีเซียม-137 คืออะไร
ซีเซียม-137 เป็นไอโซโทปกัมมันตรังสีของธาตุซีเซียม โดยเป็นผลผลิตฟิชชันที่เกิดจากปฏิกิริยานิวเคลียร์ฟิชชัน โดยซีเซียม-137 เป็นธาตุที่มีค่าครึ่งชีวิต 30.17 ปี (ค่าครึ่งชีวิตคือระยะเวลาที่สารเคมีนั้นๆ ยังสามารถทำปฏิกิริยาได้อยู่ โดยจะลดลงทีละครึ่งทุกๆ รอบของค่าครึ่งชีวิต ในซีเซียม -137 วันแรกที่ผลิตมีค่าอยู่ที่ 100% อีก 30.17 ปีต่อมาจะเหลือ 50% และอีก 30.17 ปีต่อไป จะเหลือ 25% ไปเรื่อยๆ) ซีเซียม-137 นำมาใช้ประโยชน์ในการปรับเทียบเครื่องมือวัดรังสี เพื่อใช้เป็นต้นกำเนิดรังสีแกมมา และใช้สำหรับช่วยในการวัดความหนาแน่นของเครื่องมือเจาะสำรวจน้ำมัน หรือจะใช้เป็นต้นกำเนิดรังสีเพื่อใช้สำหรับการรักษามะเร็ง นอกจากนี้ยังสามารถใช้เป็นเครื่องมือวัดทางอุตสาหกรรม ใช้เครื่องวัดความหนาของวัสดุ หรือเครื่องวัดการไหลของของเหลว เป็นต้น
ซีเซียม-137 เมื่อรั่วไหล มีผลกระทบต่อสุขภาพอย่างไร
ถ้าซีเซียม-137 เกิดการรั่วไหลขึ้นมา ก็แทบจะไม่มีใครทราบเลย เพราะซีเซียม -137 เป็นสารกัมมันภาพรังสีที่ไม่มีสี ไม่มีกลิ่น เข้าสู่ร่างกายได้ด้วยการถูกดูดซึมแล้วกระจายไปยังอวัยวะและเนื้อเยื่อต่างๆ ทั่วร่างกาย เข้าไปเกาะตามกระดูกและกล้ามเนื้อ จากนั้นบางส่วนจะไปอยู่ในตับและไขกระดูก โดยปกติแล้วซีเซียม-137 สามารถถูกขับออกจากร่างกายได้เองผ่านทางเหงื่อและปัสสาวะ แต่ก็อาจมีการตกค้างในร่างกายได้เช่นกัน โดยเฉพาะเมื่อได้รับสารดังกล่าวเข้าสู่ร่างกายอย่างต่อเนื่องในปริมาณมากๆ ร่างกายจะเริ่มแสดงผลกระทบจากการรับสารกัมตภาพรังสีเช่น มีอาการทางระบบต่างๆของร่างกายทั้ง ผิวหนัง เยื่อบุ ระบบเลือด ระบบทางเดินอาหาร จนไปถึงระบบประสาท และถ้าได้รับไปในปริมาณมากๆ อาจรุนแรงจนขั้นเสียชีวิตได้
ซีเซียม-137 สามารถกระจายได้ถึงหลักร้อยถึงพันกิโลเมตร
สาร ซีเซียม-137 สามารถแพร่กระจายไปได้หลายกิโลเมตรโดยถูกพัดไปกับลม ในกรณีที่ถูกเผาไหม้หรือหลอมกลายเป็นไอก็สามารถกระจายไปได้ไกลหลายกิลโลเมตร หรือเป็นร้อยถึงพันกิโลเมตรได้ ในอดีตจากเหตุการณ์ที่ เชอร์โนบิล พบว่าเจ้า ซีเซียม-137 มันสามารถปลิวตามแรงลมไปถึงสวีเดนที่อยู่ห่างจาก เชอร์โนบิลถึง 1,000 กิโลเมตร และสารนี้มันจะไปทำร้ายสิ่งมีชีวิตได้ทันทีหากมีการสัมผัสโดยตรง จากการ สูด ดม หรือหายใจเอาละอองรังสีเข้าไปในร่าง หรือ จากอาหารที่ท่านทานก็ได้
แต่ในกรณีการหายไปของวัตถุบรรจุซีเซียม -137 ในครั้งนี้ เป็นสารที่เหลือธาตุครึ่งชีวิตไม่มาก และมีผู้สัมผัสน้อย ทำให้เหลือสารตกค้างออกไปในสิ่งแวดล้อมน้อยมาก
ซีเซียม-137 เมื่อรั่วไหลเข้าสู่ร่างกายในปริมาณมากๆ จะมีอาการอย่างไร
แม้ว่าในกรณีปัจจุบัน ทางผู้เชี่ยวชาญด้านกัมมันตภาพรังสีจะออกมาให้ข้อมูลว่าไม่ได้อยู่ในปริมาณที่น่าวิตกกังวล แต่ถ้าใครเกิดความหวาดกลัว อยากทราบว่าผลกระทบของซีเซียม-137 คืออะไรบ้าง ทาง Sabuy news ก็ขอรวบรวมมาให้ได้อ่านกัน โดยอาการหลักๆ คือ
- เริ่มต้นจะมีอาการคลื่นไส้อาเจียนและเบื่ออาหาร
- เริ่มปวดท้อง ถ่ายเหลว และมีอาการอ่อนเพลียจากการขาดน้ำ
- ในกรณีที่อยู่ใกล้หรือหากไปสัมผัส ซีเซียม-137 ผิวหนังบริเวณที่สัมผัสรังสีเกิดการอักเสบ แดง ไหม้ มีการหลุดลอก เกิดเป็นแผล ผิวหนังตาย
- ผมและขนจะเริ่มหลุดร่วง ปากจะเริ่มเปื่อย
- หากรับสารไปเยอะมากๆ จะเริ่มมีอาการจากไขกระดูกถูกกด ทำให้เป็นไข้ ติดเชื้อแทรกซ้อน มีเลือดออกง่าย จนเข้าสู่สภาวะ ซึม สับสน ชัก โคม่า จนเสียชีวิตในที่สุด
ซีเซียม-137 ลดการปนเปื้อนได้อย่างไร
หากสงสัยว่าเคยได้รับหรือได้สัมผัสปนเปื้อนเจ้ารังสี ซีเซียม-137 เข้าสู่ร่างกายสามารถลดการปนเปื้อนได้ด้วยวิธีต่างๆ ดังนี้
- กรณีแบบแห้ง ให้รีบทำการการปัดออกจากนั้นไปเปลี่ยนเสื้อผ้า และนำเสื้อผ้าใส่ถุงจากนั้นรีบติดต่อเจ้าหน้าที่โดยเร็ว
- กรณีแบบแบบเปียก ให้รีบทำการล้างด้วยน้ำที่ไม่ปนเปื้อนสู่สาธารณะ นำเสื้อผ้าใช้ถุงจากนั้นรีบติดต่อเจ้าหน้าที่โดยเร็ว
ไม่ควรทิ้งเสื้อผ้าที่ปนเปื้อนรังสีในที่สาธารณะโดยเด็ดขาด เพื่อป้องกันการแพร่กระจายให้กับผู้อื่นและสิ่งแวดล้อมได้
กรณีรับสารเข้าไปน้อยหรืออยู่ไกลพื้นที่รั่วไหล ซีเซียม-137
ถึงแม้ว่าท่านไหนที่อยู่ไกลจากพื้นที่ที่มีการรั่วไหลของซีเซียม-137 สารนี้สามารถเดินทางได้ด้วยลมจากข้อมูลข้างต้นดังนั้นมันสามารถกระจ่ายละอองรังสีเข้าจากการ สูดดมฝุ่น หรือจากอาหารรวมไปจนถึงแหล่งน้ำดื่ม ดังนั้นหาก ซีเซียม-137 เข้าไปในร่างกายอย่างสม่ำเสมอ จะทำให้ท่านมีโอกาสสูงที่จะเป็นมะเร็งได้
ดังนั้นหากท่านอยู่ในพื้นที่และสงสัยว่ามีการสัมผัสสารกัมมันตรังสีร่วมกับมีอาการดังข้างต้นที่เราได้กล่าวไป ควรรีบไปพบแพทย์ เพื่อตรวจสอบด้วยเครื่องมือสำหรับตรวจสอบการรั่วไหลของกัมมันภาพรังสีโดยเฉพาะ (Survey Meter) นอกจากนี้ ในกรณีที่มีความสงสัยว่าเกิดการรั่วไหลของสารกัมมันภาพรังสี สามารถแจ้งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อตรวจสอบได้ เช่น โทร.สสจ.ปราจีนบุรี 0-3721-1626 ต่อ 102 เพื่อที่เจ้าหน้าที่จะได้รีบรักษาท่านโดยเร็วที่สุดนั้นเอง